Kameel (tweebultige, Bactrische kameel)
De tweebultige kameel, ook wel bekend als de Bactrische kameel, is een grote, robuuste woestijnbewoner die zich perfect heeft aangepast aan extreme leefomstandigheden. Dit dier wordt vaak verward met de dromedaris, die slechts één bult heeft, terwijl de kameel er twee heeft. Kamelen zijn al duizenden jaren van groot belang voor de mens als lastdieren en voor hun melk, vlees en wol.
- Wetenschappelijke naam: Camelus bactrianus
- Engelse naam: Bactrian camel
- Lengte: Tot 3,5 meter
- Schouderhoogte: 1,8 tot 2,3 meter
- Gewicht: 450 tot 650 kg
- Aantal bulten: Twee
- Levensverwachting: Gemiddeld 25 tot 35 jaar
Uiterlijke kenmerken
De tweebultige kameel is een indrukwekkend dier met een dikke, wollige vacht die hem beschermt tegen de extreme temperaturen van zijn leefomgeving. In de winter is de vacht dik en lang, terwijl deze in de zomer dunner wordt. De bulten van de kameel bestaan niet uit water, zoals vaak wordt gedacht, maar uit vetreserves. Wanneer voedsel schaars is, kan de kameel deze reserves aanspreken voor energie.
Andere opvallende kenmerken zijn:
- Brede, stevige voeten met een dikke zool, ideaal voor lopen op zand en ruw terrein.
- Langwerpige neusgaten die de kameel kan sluiten om zand buiten te houden.
- Lange wimpers en een derde ooglid om de ogen te beschermen tegen stof en zandstormen.
- Een dikke huid met eeltplekken op knieën en borst om te beschermen tegen de hete ondergrond.
Leefomgeving en verspreiding
De Bactrische kameel komt oorspronkelijk uit de uitgestrekte woestijnen en steppes van Centraal-Azië. Hij leeft in een ruw en droog klimaat, waar de temperaturen overdag extreem hoog kunnen zijn en ’s nachts ver onder het vriespunt kunnen dalen.
Verspreidingsgebied: Mongolië, Noord-China, Kazachstan, Iran en Zuid-Rusland
Kamelen leven op open vlaktes, heuvels en bergachtige gebieden tot een hoogte van 2.000 meter. Ze geven de voorkeur aan gebieden met schaarse vegetatie en zijn vaak te vinden in de buurt van oases en rivierbeddingen.
Gedrag en leefwijze
Tweebultige kamelen leven meestal in kleine groepen, bestaande uit een dominant mannetje, meerdere vrouwtjes en hun jongen. Ze zijn nomadisch en leggen grote afstanden af op zoek naar voedsel en water. Dankzij hun efficiënte waterhuishouding kunnen ze lange tijd zonder water overleven; wanneer ze uiteindelijk drinken, kunnen ze in korte tijd tientallen liters opnemen.
Kamelen communiceren met elkaar door middel van geluiden zoals brullen en grommen, maar ook door lichaamstaal zoals het knikken met het hoofd of het uitrekken van de hals. Ze kunnen koppig en eigenzinnig zijn, maar staan ook bekend om hun uithoudingsvermogen en intelligentie.
Voortplanting
De paartijd vindt plaats in februari. In deze periode wordt het mannetje agressief en verdedigt hij zijn harem tegen andere mannetjes. Hij brult luid en produceert schuim uit zijn mond, wat soms uitgroeit tot een grote brulzak die uit zijn bek hangt. Daarnaast wrijft hij urine op zijn eigen lichaam om zijn dominantie te tonen.
Na een draagtijd van ongeveer 13 maanden wordt één jong geboren. De moeder beschermt haar jong goed en blijft er lange tijd bij. De jonge kamelen zijn na ongeveer anderhalf jaar zelfstandig.
Voeding
Tweebultige kamelen zijn herbivoren en hebben een veelzijdig dieet, bestaande uit:
- Gras en kruidachtige planten
- Twijgen en bladeren van struiken en bomen
- Afgevallen bladeren in de herfst
Door hun efficiënte spijsvertering kunnen ze voedselbronnen benutten die voor veel andere dieren ongeschikt zouden zijn. Ze kunnen zelfs zout water drinken en overleven op dorre, voedingsarme planten.
Ernstig bedreigde diersoort
De wilde Bactrische kameel is ernstig bedreigd en behoort tot de zeldzaamste zoogdieren ter wereld. Er zijn nog slechts enkele honderden exemplaren in het wild. De grootste bedreigingen zijn:
- Habitatverlies door menselijke activiteiten en veeteelt
- Jacht op kamelen voor hun vlees en huid
- Concurrentie met gedomesticeerde kamelen en ander vee
Tamme tweebultige kamelen komen veel vaker voor en worden nog steeds gebruikt als lastdieren en voor hun melk en wol.
Kamelen in dierentuinen
In dierentuinen zijn vrijwel uitsluitend tamme tweebultige kamelen te vinden. Ze worden gehouden vanwege hun bijzondere uiterlijk en hun aanpassingen aan extreme omgevingen. Kamelen zijn over het algemeen rustige dieren, maar vooral mannetjes kunnen tijdens de paartijd humeurig en onvoorspelbaar zijn.
Wist je dat?: een aantal leuke kamelenfeitjes
- Kamelen kunnen enkele weken zonder water overleven en verliezen tot 25% van hun lichaamsgewicht door uitdroging, iets wat voor andere zoogdieren fataal zou zijn.
- Ze kunnen in één keer tot 100 liter water drinken om hun vochtreserves aan te vullen.
- De bulten van de kameel verliezen hun vorm en zakken in als de vetvoorraad opraakt.
- Kamelen hebben een unieke manier van lopen: ze bewegen hun twee poten aan dezelfde kant tegelijk naar voren, waardoor ze een schommelende gang hebben.