Het stokstaartje, een voor velen zeer vermakelijke diersoort. Stokstaartjes leven in groepen in Zuid-Afrika en zijn graaggeziene dierentuinbewoners. Het is een schattig diertje dat opvallend op zijn achterpootjes rond staat te kijken. De meeste mensen weten dan ook wel hoe deze diersoort er uitziet. Maar over zijn gedrag valt nog heel wat te vertellen. Ze vertonen namelijk heel apart gedrag, maar wel met een reden! Het zijn dieren die samen met elkaar leven en graag bij hun burcht en familie zijn.
- Familie: Herpestidae
- Latijnse naam: Suricata suricatta
- Engelse naam: Meerkat
- Afmetingen: ongeveer 35 cm plus een staart van zo’n 20 cm.
- Gewicht: maximaal ongeveer 900 gram.
- Levensverwachting: maximaal 10 jaar.
Leefomgeving
De natuurlijke leefomgeving van stokstaartjes vind je in Zuid Afrika. Hier leven de dieren in groepen in de droge, steppe-achtige gebieden en savannen. Ze komen niet voor in de woestijn. In hun territorium graven de stokstaartjes een gangenstelsel waarin ze leven. Soms pikken ze een deel van de gangen van andere dieren in, waaronder grondeekhoorns. Het hol gebruiken ze alleen om te slapen, de jongen groot te brengen en om in te vluchten.
Voortplanting
Er kunnen het hele jaar door jongen geboren worden. Na de paring duurt het ongeveer 11 weken tot de geboorte. Het aantal jongen is 2 tot 4, zelden 5.Opvallend is de houding van het vrouwtje bij het zogen van de jongen. Ze gaat met een bolle rug zo hoog mogelijk op de poten staan. De jongen kunnen nu van onderaf bij haar tepels komen om te drinken.
Voedsel
Stokstaartjes zoeken de hele dag door naar voedsel. Dat bestaat uit allerlei kleine diertjes als wormen en pissebedden, insecten en spinnen, tot hagedissen en muizen toe. De roofdiertjes krabben hun prooi uit een spleet of graven hem uit de grond. Hebben ze iets te pakken, dan verraden ze zichzelf met opgewonden geluidjes. Daardoor komen andere stokstaartjes aanhollen om de buit af te pakken. De eigenaar doet dan erg zijn best om zijn vondst af te schermen van de dieven, doordat hij zijn lijf steeds tussen de prooi en de dieven in draait. Eventueel gaat hij er bovenop liggen.
Zo zoekt de hele familie eten in de omgeving van het hol. Als de wijde omgeving is leeggegeten, trekt een deel of de hele kolonie stokstaartjes weg naar een nieuw jachtgebied enkele kilometers verderop.
Voortbeweging
‘Onrustig scharrelen’ is de beste omschrijving van het gedrag van stokstaartjes. Maar de dieren kunnen ook draven en galopperen. Veel merkwaardiger zijn de manieren van stilzitten of -staan. Vooral de ‘uitkijk’ staat opvallend, op zijn achterpoten en staartje, met de kop hoog opgeheven rondspiedend naar roofvogels. Verder kan een stokstaartje ook ‘op zijn billen’ zitten. Slapen doet hij opgerold met de snuit tussen de poten en de staart daar weer overheen.
Bedreiging
Dankzij zijn ruime voedselkeuze en flexibel gedrag, en dankzij de grote oppervlakten savanne is deze soort niet bedreigd.
Burcht
De burcht wordt erg goed in de gaten gehouden. Staande op hun achterpoten speuren ze met hun kleine donkere ogen de omgeving af. Wordt er alarm geslagen dan spurten ze met z’n allen richting het hol. Is de vijand te dichtbij? Dan wordt de aanval ingezet! De rug gebold, de haren overeind en staart in de lucht. Grommend en sissend probeert het stokstaartje zijn vijand te intimideren. Tanden en klauwen worden als wapens gebruikt.
Altijd zon
Er is een belangrijke reden dat stokstaartjes veel buiten hun burcht te vinden zijn: de zon. Als de zon een dag niet schijnt, is er geen stokstaartje dat zich buiten waagt. Met regen vertonen de beestjes zich al helemaal niet buiten. Ze verschuilen zich dan onder de grond, in hun hol. Ondanks het feit dat stokstaartjes goede gravers zijn, hebben ze ‘hun’ holen meestal niet zelf gegraven. Een burcht wordt vaak betrokken nadat de oorspronkelijke bewoner is verdwenen.
Sociale dieren
Een stokstaartje staat niet de hele dag op wacht. De dieren wisselen elkaar continu af. Ook het opvoeden van de jongen is echt teamwork. Door dit beurtelings te doen kunnen ze voldoende keren op jacht naar hun favoriete maaltje. Allerlei insecten worden uit het zand gegraven en opgegeten. Ook kleine gewervelde dieren worden met smaak opgepeuzeld.