Voortplanting bij konijnen

Konijnen, algemeen bekend is dat deze dieren zich zeer snel kunnen voortplanten. Als je niet oppast heb je met een mannetjeskonijn en vrouwtjeskonijn bij elkaar zo een heel gezin aan konijnen! Maar vanaf welke leeftijd zijn konijnen vruchtbaar? En wat kun je doen om te voorkomen dat je straks met een nestje jongen zit? In dit artikel antwoord op deze vragen!

Meest vruchtbare zoogdieren

Konijnen behoren tot de meest vruchtbare zoogdieren. Mannetjeskonijnen (rammen) zijn al na drie maanden geslachtsrijp, terwijl vrouwtjes (voedsters) vanaf vier maanden zwanger kunnen worden. Wat konijnen echt bijzonder maakt, is hun snelle voortplantingscyclus. Een voedster kan direct na het werpen weer vruchtbaar zijn, en de draagtijd duurt slechts 28-32 dagen. Ze kunnen tot wel acht nesten per jaar krijgen, met gemiddeld drie tot acht jongen per worp. Dit betekent dat een vrouwtjeskonijn in theorie tot wel 60 jongen per jaar kan krijgen!

Deze extreme voortplantingscapaciteit verklaart waarom tamme konijnen die verwilderen in korte tijd een plaag kunnen vormen.

Geslachtsrijp konijn herkennen

Hoe weet je dat je konijnen de vruchtbare leeftijd hebben bereikt? Bij zowel mannetjes als vrouwtjes is een verandering in gedrag het voornaamste kenmerk, maar ook lichamelijk zijn veranderingen te zien:

Mannetjeskonijn

Bij rammen worden de testikels beter zichtbaar en neemt het markeergedrag met urine toe. Ze beginnen voorwerpen of andere konijnen te bestijgen en vertonen vaak onrustig gedrag met meer territoriumdrift.

Vrouwtjeskonijn

Bij voedsters zie je veranderingen zoals graven en het verzamelen van nestmateriaal. De geslachtsopening kan een lichte roze of paarse kleur krijgen. Sommige voedsters worden wat agressiever of gaan juist andere konijnen achtervolgen. Als ze zwanger zijn of schijnzwanger worden, trekken ze vaak vacht uit hun buik om een nest te maken.

Ongewenste nestjes voorkomen

Als je meerdere konijnen houdt, zijn er verschillende manieren om voortplanting te voorkomen. Je kunt kiezen voor gescheiden huisvesting, waarbij mannetjes en vrouwtjes volledig apart leven. Het nadeel hiervan is dat konijnen sociale dieren zijn die gezelschap nodig hebben.

Een betere oplossing is vaak het castreren van het mannetje, met de eerder genoemde wachttijd van 4-6 weken na de ingreep. Ook kun je het vrouwtje laten steriliseren, wat effectief maar iets ingrijpender is. De meest ideale oplossing voor een harmonieuze samenleving is om beide konijnen te laten castreren/steriliseren, zeker als je een mannetje en vrouwtje samen wilt houden.

Castratie mannetjes konijn

Om ervoor te zorgen dat jouw konijnen niet als konijnen fokken kun je ze castreren. Castratie voorkomt niet alleen ongewenste nesten, maar gecastreerde mannetjes hebben ook minder territoriale drang. Daarnaast worden ze rustiger en zullen gevechten ter bepaling van de hiërarchie afnemen. Let wel goed op, mannetjeskonijnen kunnen vier tot zes weken nadat ze zijn gecastreerd nog steeds een vrouwtje bevruchten. Houdt een gecastreerd mannetjeskonijn dus nog even een tijdje weg bij vrouwelijke soortgenoten om een ongewenst nestje te voorkomen.

Meer over het castreren van je konijn

Vrouwtjes ook castreren

Ook het castreren van een vrouwtjeskonijn heeft voordelen. Ongecastreerde vrouwtjeskonijnen zijn gevoelig voor pijnlijke baarmoederontsteking. Daarnaast zijn ze gevoeliger voor tumoren. Dankzij deze ingreep wordt de kans op deze ziektes een stuk kleiner.

Meer over het steriliseren van vrouwtjeskonijnen

Samenleven na castratie en sterilisatie

Na castratie en sterilisatie verandert het gedrag van konijnen vaak ten positieve. Door minder territoriumgedrag wordt het koppelen van konijnen makkelijker. Ze vertonen rustiger gedrag met minder conflicten, wat voor alle betrokkenen prettiger is. De hygiëne verbetert door minder markeergedrag en de groepsdynamiek wordt stabieler als je meerdere konijnen houdt.

Toch is het belangrijk om ook gecastreerde konijnen rustig aan elkaar te laten wennen. Het koppelproces moet geleidelijk verlopen en liefst op neutraal terrein, zodat geen van beide konijnen een territoriaal voordeel heeft.