Paling, ook wel aal. is een bijzondere vissoort die in zoet- en zoutwater leeft en voornamelijk in Europa voorkomt. De opvallende lichaamsvorm doet het een beetje denken aan een slang.
Algemeen | Uiterlijk | Leefgebied | Dieet | Leefgewoonten | Unieke vissoort | Voortplanting | Vijanden | Bedreigde soort
Algemeen
| Wetenschappelijke naam | Anguilla anguilla |
| Uiterlijk en lichaamsbouw | Langwerpig, cilindrisch lichaam met kleine schubben en gladde huid, donkerbruin tot zwart van kleur met zilveren buik |
| Leefgebied | Zoet en zout water in Europa en Noord-Afrika |
| Dieet | Kleinere vissen, insecten, kreeftachtigen en wormen |
| Leefgewoonten | Meestal solitair, nachtactief en migrerend |
| Unieke eigenschap | Kan lange afstanden afleggen om te migreren tussen zoet en zout water, en kan langere tijd op het land overleven |
| Voortplanting | Volwassen palingen trekken naar de Sargassozee om te paaien, waar de larven uitkomen en terugstromen naar Europa |
| Natuurlijke vijand | Roofdieren zoals reigers, aalscholvers, zeehonden, en menselijke consumptie |
Uiterlijk en lichaamsbouw
Palingen zijn langwerpige vissen met een cilindervormig lichaam en een groenbruine rug en zilverwitte buik. Ze hebben kleine schubben en een grote bek met scherpe tanden. Palingen kunnen behoorlijk groot worden, sommige exemplaren bereiken een lengte van wel 1,5 meter.
Leefgebied
De paling leeft voornamelijk in zoet water, maar brengt een deel van zijn leven door in zout water. Het zijn trekvissen die zich voortplanten in de Sargassozee, een deel van de Atlantische Oceaan ten oosten van de Bahama’s. Hier worden de jongen van de paling (“glasaal”) geboren, die vervolgens met de zeestromingen meegevoerd worden naar de kusten van Europa, waaronder die van Nederland.
Volwassen palingen leven vooral in zoet water, zoals meren, rivieren en kanalen. Hier vinden ze voedsel en beschutting. Palingen kunnen goed overleven in verschillende waterkwaliteiten en -temperaturen en zijn te vinden in diverse habitats, zoals onder waterplanten, in modderbodems en tussen stenen.
De paling heeft een groot verspreidingsgebied en is te vinden in wateren in Europa, Noord-Amerika en Azië. In Nederland komt de paling voor in zoet en brak water, zoals in de rivieren, meren, kanalen, en in de Waddenzee en de Zeeuwse delta.
Dieet
De paling is een roofvis met een gevarieerd dieet. In de larve-fase, wanneer de paling nog een glasaal is en in zoetwater leeft, voedt hij zich voornamelijk met kleine kreeftachtigen, insectenlarven en wormen. Wanneer de paling in zee leeft en volwassen wordt, voedt hij zich met verschillende soorten vis, zoals haring, spiering, sprot en zandspiering. Ook krabben en kreeften staan op het menu van de paling.
Het dieet kan variëren afhankelijk van het seizoen en de beschikbaarheid van voedsel. In de herfst, wanneer ze beginnen aan zijn migratie naar de Sargassozee om zich voort te planten, hebben ze vaak een hogere vetreserves opgebouwd. Hierdoor kan hij langere tijd zonder eten en overleven tijdens de lange tocht.
Doordat de paling een echte roofvis is, kan hij een belangrijke rol spelen in het ecosysteem van zijn leefgebied. Zo kan hij bijvoorbeeld de populaties van bepaalde vissoorten onder controle houden en zo de balans in het ecosysteem helpen handhaven.
Leefgewoonten
Palingen zijn voornamelijk nachtactief en schuilen overdag in holtes en onder waterplanten. Ze hebben een goed ontwikkelde zijlijn waarmee ze hun omgeving kunnen waarnemen. Overdag verschuilen ze zich in rotsspleten, onder stenen of in de modder. ’s Nachts gaan ze op zoek naar voedsel, voornamelijk kleine visjes en ongewervelden. Palingen zijn uitstekende zwemmers en kunnen grote afstanden afleggen.
Wat maakt de paling een unieke vissoort
Opvallend aan deze vissoort is de levenscyclus, waarbij ze vanuit hun zoetwater leefgebieden naar de oceaan trekken om daar te paaien en te sterven. De jonge palingen, glasaaltjes genoemd, zwemmen vervolgens weer terug naar de zoetwater leefgebieden waar ze opgroeien. De precieze locatie van de paaigronden en de reis die de palingen maken is nog steeds een mysterie.
Voortplanting
Het paargedrag van deze vissoort is nog grotendeels onbekend en onderwerp van onderzoek. Palingen zijn anadrome vissen, wat betekent dat ze hun hele leven in zoet of brak water leven en alleen naar zee trekken om zich voort te planten. Het is bekend dat de paai van palingen plaatsvindt in de Sargassozee, een gebied in de Atlantische Oceaan ten oosten van de Bahama’s. Als de paling volwassen is, trekt hij terug naar dit water om zich voort te planten. Deze reis kan wel duizenden kilometers lang zijn. Eenmaal in de Sargassozee paaien de volwassen palingen en sterven kort daarna. De jonge glasaaltjes beginnen dan weer aan de lange reis terug naar Europa.
De precieze details van het paargedrag zijn echter nog niet volledig duidelijk. Het is bijvoorbeeld niet bekend hoe de mannetjes en vrouwtjes elkaar vinden in de oceaan, hoe de eitjes worden bevrucht en hoe de jonge palingen zich vervolgens verspreiden over de oceanen en terugzwemmen naar zoet water.
Het onderzoek naar het paargedrag van de paling is belangrijk, omdat de populatie van palingen sterk is afgenomen door overbevissing en andere menselijke activiteiten. Door meer kennis over het paargedrag kunnen maatregelen worden genomen om de palingen te beschermen en de populatie te laten herstellen.
Natuurlijke vijand
Jonge palingen hebben veel natuurlijke vijanden, zoals andere vissen, vogels en zoogdieren. Volwassen palingen hebben minder vijanden, maar worden wel bevist door de mens.
Op het menu voor mensen
Paling is een populaire vis in de Europese keuken en wordt op verschillende manieren bereid, zoals gerookt, gebakken en gestoofd. Helaas zijn palingpopulaties in Europa de afgelopen decennia sterk afgenomen en wordt de paling dan ook als bedreigde diersoort beschouwd. Daarom is het belangrijk om bewust om te gaan met het consumeren van paling en te kiezen voor duurzame alternatieven.
Sterk bedreigde soort
De Europese paling wordt momenteel ernstig bedreigd in zijn voortbestaan. Dit is grotendeels te wijten aan de mens: overbevissing, de vernietiging van leefgebieden, vervuiling en de bouw van dammen en waterkrachtcentrales die de palingmigratie belemmeren zijn de voornaamste redenen van de teruglopende populatie.
Deze bedreigingen hebben geleid tot een dramatische afname van de palingpopulatie in Europa. In veel delen van Europa is de palingstand met meer dan 90% gedaald ten opzichte van de jaren ’70. De afname van de palingpopulatie heeft ook gevolgen voor de ecosystemen waarin de paling leeft. De paling speelt namelijk een belangrijke rol in de voedselketen.
Maatregelen
Om de paling te beschermen zijn er verschillende initiatieven genomen, zoals het instellen van een vangstverbod voor jonge palingen en het verbeteren van de palingmigratie door het bouwen van vispassages bij dammen en waterkrachtcentrales. Daarnaast worden er maatregelen genomen om de waterkwaliteit te verbeteren en het leefgebied van de paling te beschermen.
Als consument kun je ook bijdragen aan het behoud van de palingpopulatie door te kiezen voor duurzame visserijmethoden en illegaal gevangen of niet-duurzame paling te vermijden.