De giraffe

De giraffe (Giraffa camelopardalis) is een indrukwekkend dier dat bekendstaat om zijn grote lengte en elegante verschijning. Met hun lange nek, unieke vlekkenpatroon en rustige karakter behoren giraffen tot de meest fascinerende zoogdieren van Afrika. In dit artikel lees je alles over hun uiterlijk, gedrag, leefwijze en bijzondere aanpassingen aan het leven op de Afrikaanse savanne.

  • Wetenschappelijke naam: Giraffa camelopardalis
  • Lengte: Tot 5,5 meter – het langste landdier ter wereld
  • Gewicht: 800 tot 1.200 kg (mannetjes), 550 tot 900 kg (vrouwtjes)
  • Neklengte: Tot 2,4 meter, essentieel voor het bereiken van bladeren
  • Tong: Donkerblauw en tot 50 cm lang, helpt bij het plukken van voedsel
  • Snelheid: Tot 55 km/u op korte afstanden
  • Leefgebied: Savannes en open bossen in Afrika, vooral ten zuiden van de Sahara

Uiterlijke kenmerken

Giraffen zijn de grootste landzoogdieren ter wereld. Een volwassen mannetje (stier) kan een hoogte van 5 tot 6 meter bereiken, terwijl vrouwtjes (koeien) meestal iets kleiner blijven met een hoogte van 4 tot 5 meter. Ze wegen gemiddeld 800 tot 1.200 kg, waarbij de mannetjes zwaarder zijn dan de vrouwtjes.

Enkele bijzondere kenmerken van de giraffe:

  • Lange nek: Een giraffennek kan tot 2,5 meter lang zijn, maar heeft, net als de meeste andere zoogdieren, slechts zeven nekwervels. Deze wervels zijn echter extreem verlengd.
  • Uniek vlekkenpatroon: Geen twee giraffen hebben hetzelfde patroon, waardoor ze individueel herkenbaar zijn. De vlekken helpen ook bij camouflage en temperatuurregulatie.
  • Ossicons: Dit zijn de kleine, met huid bedekte botuitsteeksels op hun kop. Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben ze, maar bij mannetjes zijn ze dikker en kaal aan de bovenkant door onderlinge gevechten.
  • Lange poten: Hun voorpoten zijn iets langer dan hun achterpoten, wat bijdraagt aan hun statige houding.
  • Donkere, lange tong: Hun tong kan tot 50 cm lang worden en is blauwgrijs of paars van kleur. Dit helpt hen om doornen te vermijden tijdens het eten.

Leefgebied en verspreiding

Giraffen leven in de savannes, open bossen en graslanden van Afrika. Ze komen voor in landen zoals Kenia, Tanzania, Zuid-Afrika, Botswana en Namibië. Hoewel ze vooral open vlaktes verkiezen, hebben ze bomen nodig voor voedsel en schaduw.

Door habitatverlies en stroperij is de populatie giraffen in de afgelopen decennia afgenomen. Sommige ondersoorten worden nu als (ernstig) bedreigd beschouwd.

Gedrag

Giraffen zijn sociale dieren, maar ze leven in losse, flexibele groepen zonder strikte hiërarchie. Deze groepen bestaan meestal uit 6 tot 20 individuen en veranderen regelmatig van samenstelling.

  • Mannetjes vormen vaak kleine groepen of leven solitair.
  • Vrouwtjes leven meestal samen met hun jongen.

Giraffen communiceren subtiel met elkaar via lichaamstaal, zachte geluiden en infrasoon geluid (lage frequenties die mensen niet kunnen horen).

Ze zijn overdag actief, waarbij ze grote afstanden afleggen op zoek naar voedsel. Ondanks hun grootte kunnen ze snelheden tot 60 km/u bereiken bij korte sprints en ongeveer 15 km/u aanhouden over langere afstanden.

Dieet

Giraffen zijn herbivoren en eten voornamelijk boombladeren, scheuten, vruchten en schors. Ze hebben een voorkeur voor de bladeren van de acaciaboom, ondanks de scherpe doornen. Hun lange tong en gevoelige lippen helpen hen om voedsel te bemachtigen zonder zich te verwonden.

Een giraffe eet dagelijks ongeveer 30 kg plantaardig materiaal en kan tot 16 uur per dag besteden aan eten. Ze hebben weinig water nodig, omdat ze veel vocht uit bladeren halen. Wanneer ze wel drinken, spreiden ze hun voorpoten wijd uit om hun lange nek te laten zakken, wat hen kwetsbaar maakt voor roofdieren.

Voortplanting en levenscyclus

Giraffen hebben geen specifiek paarseizoen; voortplanting kan het hele jaar door plaatsvinden. Mannetjes vechten soms met hun nekken en koppen (een gedrag genaamd “necking”) om een vrouwtje te imponeren. De winnaar krijgt de kans om zich voort te planten.

  • De dracht duurt ongeveer 15 maanden.
  • Een vrouwtje baart meestal één jong, dat bij de geboorte al 1,8 tot 2 meter groot is en ongeveer 100 kg weegt.
  • Het jong kan al binnen een uur na de geboorte opstaan en lopen.

Moeders voeden hun kalveren ongeveer 6 tot 12 maanden met melk, maar de jongen beginnen al snel bladeren te eten. In het wild worden giraffen gemiddeld 20 tot 25 jaar oud.

Natuurlijke vijanden

Ondanks hun imposante grootte hebben giraffen vijanden, vooral bij de jonge dieren. Leeuwen, hyena’s, krokodillen en luipaarden kunnen een bedreiging vormen, vooral als giraffen drinken of slapen.

Hun verdediging bestaat uit:

  • Hard schoppen: Een trap van een giraffe kan dodelijk zijn voor een leeuw.
  • Hoogte en zicht: Ze kunnen vijanden van ver zien en reageren snel op gevaar.

Volwassen giraffen worden zelden aangevallen vanwege hun omvang en krachtige verdediging.

Uniek slaapgedrag

Giraffen slapen slechts 4 tot 5 uur per dag, meestal in korte dutjes van 5 tot 30 minuten. Ze slapen vaak staand om snel te kunnen vluchten bij gevaar. Wanneer ze liggen, buigen ze hun nek over hun rug, maar dit gebeurt alleen in veilige situaties.

Jonge giraffen slapen vaker liggend, maar blijven alert voor roofdieren.

Giraffen en mensen

Giraffen spelen een rol in verschillende Afrikaanse culturen en mythen en worden vaak afgebeeld als vriendelijke, vredige dieren. In sommige regio’s worden ze echter nog steeds bejaagd voor hun vlees en huid. Gelukkig worden ze in veel natuurreservaten beschermd.

In dierentuinen trekken giraffen veel bekijks, maar ze hebben veel ruimte nodig om zich goed te kunnen bewegen. Moderne dierentuinen richten zich steeds meer op ruime verblijven en natuurlijke leefomgevingen.

Leuke feitjes over giraffes: wist je dat?

  • Het drinken van een giraf is een ingewikkelde gebeurtenis. Het dier moet daarvoor zijn voorpoten wijd uit elkaar zetten en zijn lange hals diep naar beneden buigen. Een moment dat ze kwetsbaar zijn voor roofdieren!
  • Slapen doen giraffen nauwelijks. Af en toe een hazenslaapje van 20 minuten en dat is het dan. Ze slapen zo totaal maar enkele uren per dag.
  • Geen twee giraffen hebben exact hetzelfde vlekkenpatroon, net als een menselijke vingerafdruk.
  • De tong van een giraffe is niet alleen lang, maar ook donkerblauw of paarsachtig, waarschijnlijk om zonnebrand te voorkomen tijdens het eten van bladeren.
  • Ondanks hun lange nek hebben giraffen net als mensen maar zeven nekwervels, alleen zijn die veel groter en steviger.
  • Hoewel ze vaak stil lijken, kunnen giraffen wel communiceren via infrageluiden die voor mensen niet hoorbaar zijn.
  • Een giraffe kan met één enkele trap een leeuw doden, wat ze aanvallen behoorlijk gevaarlijk maakt voor roofdieren.