De cheetah (ook wel jachtluipaard genoemd) is een indrukwekkend dier. Een zeer mooie vacht waarmee het dier voor prooien niet opvalt, indrukwekkende kop met vlijmscherpe tanden, zeer atletisch lichaam en tóch het uiterlijk van een grote kat en daardoor een hoge aaibaarheidsfactor. Maar hoe lief is de cheetah? En hoe gevaarlijk is deze diersoort voor mensen? Lees hier alles over de cheetah.
De Cheetah / jachtluipaard
De cheetah is dankzij zijn lichaamsbouw een uitstekende jager. Het slanke postuur en flexibele en gespierde bouw zorgen ervoor dat het dier alle andere diersoorten eruit rent in een sprint. Met een topsnelheid van bijna 100 kilometer per uur is de cheetah namelijk het snelste landdier. Zijn krachtige, lange poten zorgen ervoor dat hij zich hard kan afzetten en uiterst wendbaar is. Om de spieren van voldoende zuurstof te kunnen voorzien om zo te kunnen presteren zijn verschillende organen afwijkend van andere dieren: het hart en de longen zijn groter dan bij soortgelijke dieren.
De vacht van jachtluipaarden is eveneens opvallend en typisch kenmerkend voor het dier. De geelachtige vacht is bedekt met ronde, zwarte vlekjes. Hierdoor valt het dier in zijn natuurlijke leefomgeving zo min mogelijk op. De kop is relatief klein en wordt gekenmerkt door de oranje ogen en zwarte strepen die vanaf de ogen naar de mondhoeken lopen. De lange, krachtige staart eindigt in een zwart puntje en is verder voorzien van zwarte ringen. Opvallend zijn de langere haren die over de ondernek en schouders van sommige dieren loopt. Deze manen zijn vooral bij jonge cheetahs opvallend.
Variëteiten in vacht
Niet iedere cheetah heeft een soortgelijke tekening op de vacht. Er komen verschillende kleurvariëteiten voor. Zo bestaan er jachtluipaarden die geheel zwart zijn en geen vlekken hebben. Bekendste variant is de koningscheetah, die veel grotere vlekken heeft die met elkaar verbonden zijn.
Afmetingen cheetah
Cheetahs worden in het wild zo’n 14 jaar oud. Volgroeid wegen ze gemiddeld zo’n 50 kilo, al kunnen ze tot wel 65 kilo zwaar worden. Overige afmetingen van het dier: Een schofthoogte van zo’n 80 centimeter, ongeveer 1,2 tot 1,5 meter lang (excl. een staart van zo’n 70 – 90 centimeter).
Verschil met luipaard en jaguar
Veelal worden jachtluipaarden verwarmd met andere diersoorten als luipaarden of jaguars. Er zijn echter een aantal grote verschillen tussen deze andere diersoorten. Luipaarden en jaguars zijn steviger gebouwd en zijn zwaarder. Ze kunnen daardoor niet zulke hoge snelheden behalen als de cheetah kan. Daarnaast is een ander uiterlijk verschil het verschil in vachtpatroon. Waar de vacht bij cheetahs redelijk eenvoudig is (geelachtig met zwarte stippen), is de vacht van een luipaard of een jaguar complexer getekend. De cheetah heeft daarnaast de unieke zwarte strepen van ogen naar mond, de zogenaamde traansporen. Deze zijn aanwezig om de invloed van zonlicht te beperken tijdens de jacht. Leuk verschil dat niet direct te zien is: het jachtluipaard kan als enige katachtige niet zijn gehele nagels intrekken.
Cheetah’s in het wild
Helaas zijn cheetahs een bedreigde diersoort. Hun aantallen zijn drastisch teruggelopen en ook hun leefgebied wordt steeds beperkter. Waar het leefgebied van de cheetah eerder reikte van grote delen van Afrika tot het Midden Oosten en Azië, komen cheetahs nu in het wild alleen nog voor op de savannen en struikgebieden van Afrika. Daarnaast leven de dieren ook in het wild in Iran, al is de populatie met een aantal van minder dan 50 individuen zeer klein. Ook India behoorde in het verleden tot het leefgebied van deze katachtige, maar al ruim een eeuw geleden is de diersoort hier verdwenen.
Snelste landdier
De cheetah staat bekend als het snelste landdier. Het dier kan snelheden bereiken van bijna 100 kilometer per uur. De cheetah houdt deze snelheid echter maar kort vol en is dus vooral goed in een snelle sprint. Gelukkig is dat precies wat hij tijdens de jacht nodig heeft!
Voeding en jacht
Cheetahs jagen overdag. Om een prooi aan te zien komen houden de dieren vanaf een verhoging (rots of omgevallen boom) de omgeving in de gaten op bewegingen. Wanneer een prooi gespot is, besluipt het jachtluipaard het dier met zijn kop naar beneden tot hij de prooi genaderd is op een afstand van 30 tot zelfs maar 10 meter. De aanval wordt dan ingezet met een zeer korte, maar bliksemsnelle sprint. Het uithoidingsvermogen is niet heel groot, de topsnelheid houdt het dier maar zo’n 20 seconden of een halve kilometer vol. Wordt de prooi niet gevangen in die tijd? Dan zal de cheetah het opgeven en op een ander moment weer proberen. Hij moet eerst bijkomen van de sprint, wat zo’n 40 minuten duurt!
Voornaamste prooidieren zijn kleine tot middelgrote hertachtigen (antilopen, gazellen, springbokken etc.), maar ook vogels en hazen en andere kleinere zoogdieren. Opvallend is dat cheetahs altijd voor de kleinere prooidieren zullen gaan. Deze vormen een gemakkelijker doelwit en zullen een minder grote bedreiging vormen voor de cheetah zelf. Deze jachttechniek wordt ook jacht op geviseerde prooidiersoort genoemd. Wanneer een jachtluipaard alleen jaagt en grotere prooien tegenkomt (zebra’s en gnoes bijvoorbeeld), dan zal hij zich focussen op de kwetsbaardere dieren, de kalveren.
De kaken en bek van cheetahs zijn niet sterk en groot genoeg om een prooi gelijk dood te bijten. Hij zal zich dan ook voornamelijk focussen op het uit balans brengen van de prooi (door met zijn voorpoten de achterpoten van de prooi onderuit te slaan) zodat de prooi valt. Daarna bij de cheetah in de keel van de prooi om het dier te verstikken. Nadat de prooi overleden is, wordt deze naar een rustige, veilige plek gebracht om opgegeten te worden. Dit zijn meestal struikgewassen of in sommige gevallen zelfs in een boom.
Zijn cheetahs gevaarlijk voor mensen?
Ja, het zijn en blijven wilde dieren die familie zijn van andere katachtigen als luipaarden, tijgers en leeuwen. Het zit deze dieren in de natuur om te leven van prooien. Dit maakt het uitstekende jagers. In principe behoort een mens natuurlijk niet tot het dieet van deze dieren. Een cheetah zal dan ook niet snel zomaar een mens aanvallen. Dit kan anders zijn wanneer het dier zich aangevallen of bedreigd voelt, zich in het nauw gedreven voelt en geen andere uitweg ziet.
Uit zichzelf zullen de dieren echter niet snel mensen aanvallen. Ze zien mensen eerder als bedreiging: mensen zijn groot en daarmee een mogelijk gevaar voor de dieren. Ze zullen eerder vluchten dan aanvallen. Dit kan anders zijn bij (kleinere) kinderen, welke door de beperkte afmetingen een gemakkelijker doelwit vormen. Kleine kinderen zijn dus zeker niet veilig bij cheetahs en kunnen gemakkelijk als potentiële prooi gezien worden door de dieren.